Η Ελλάδα στον δρόμο της ενεργειακής μετάβασης
Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε η πρώτη διάλεξη της σειράς εκδηλώσεων που διοργανώνει το Εργαστήριο Μελετών Οικονομικής Πολιτικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, υπό τον τίτλο «Επιστήμη & Κοινωνία σε Διάλογο για ένα Βιώσιμο Μέλλον». Πρώτος προσκεκλημένος ομιλητής ήταν ο διεθνούς φήμης καθηγητής του Πανεπιστημίου Yale, Κώστας Αρκολάκης, ο οποίος μίλησε για τους «Νέους Δρόμους προς την Πράσινη Ανάπτυξη: Ανανεώσιμη Ενέργεια & Διεθνές Εμπόριο».
Η διάλεξη πραγματοποιήθηκε στην Παλαιά Βουλή και συγκέντρωσε πλήθος φοιτητών – κυρίως από οικονομικές σχολές – αλλά και προσωπικότητες από τον ακαδημαϊκό και πολιτικό κόσμο, όπως οι πρώην Υπουργοί Οικονομικών, Γιώργος Αλογοσκούφης και Γκίκας Χαρδούβελης.
Η Ελλάδα στον δρόμο της ενεργειακής μετάβασης
Ο καθηγητής Αρκολάκης τόνισε την ανάγκη για πλήρη απεξάρτηση της Ελλάδας από τον άνθρακα στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής, επισημαίνοντας ότι ταυτόχρονα πρέπει να καλυφθούν νέες, αυξανόμενες ανάγκες όπως η ηλεκτροκίνηση και η θέρμανση, αποκλειστικά μέσω καθαρών πηγών ενέργειας.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η χώρα μας οφείλει μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες να διπλασιάσει ή και να τριπλασιάσει την παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), επενδύοντας στρατηγικά σε ηλεκτρικές διασυνδέσεις, τόσο στην ηπειρωτική χώρα όσο και στα νησιά. Η μετάβαση αυτή απαιτεί επενδύσεις δισεκατομμυρίων ευρώ, οι οποίες μπορούν να χρηματοδοτηθούν εν μέρει από ευρωπαϊκά κονδύλια, αλλά συνοδεύονται και από γεωπολιτικές προκλήσεις.
Οι ΑΠΕ ως παγκόσμια δύναμη με προκλήσεις
«Η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη τα τελευταία 50 χρόνια είναι δραματική» ανέφερε ο καθηγητής, επισημαίνοντας ότι οι ΑΠΕ έχουν εξελιχθεί σε βασικό πυλώνα της παγκόσμιας ηλεκτροδότησης, χάρη στη ραγδαία μείωση του κόστους τεχνολογιών όπως τα φωτοβολταϊκά. Ωστόσο, δεν παρέλειψε να τονίσει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, κυρίως λόγω της διαλείπουσας παραγωγής και των περιορισμών του δικτύου.
Η παραγωγή ενέργειας εξαρτάται από την παρουσία ήλιου ή ανέμου – δεν συμβαδίζει απαραίτητα με τη ζήτηση. Παράλληλα, τοπικές κοινωνικές αντιδράσεις (π.χ. για ανεμογεννήτριες σε δασικές περιοχές) και πολιτικά εμπόδια, παραμένουν τροχοπέδη στην ταχεία ανάπτυξη. Καταλυτικό ρόλο, όπως υπογράμμισε, μπορούν να διαδραματίσουν οι τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας και το λεγόμενο firmed solar – δηλαδή η σταθεροποιημένη ηλιακή ενέργεια.
Διεθνείς οικονομικές και εμπορικές διαστάσεις
Ο καθηγητής Αρκολάκης ανέλυσε τη διεθνή δυναμική που προκαλεί η εξάπλωση των ΑΠΕ, σημειώνοντας ότι οδηγεί σε μείωση του ενεργειακού κόστους διεθνώς, κάτι που ωφελεί κυρίως τις αναπτυσσόμενες χώρες και τα κράτη με αναπτυγμένα δίκτυα διασύνδεσης. Αντιθέτως, χώρες των οποίων το ΑΕΠ εξαρτάται από την εξόρυξη υδρογονανθράκων, αντιμετωπίζουν απώλειες και πιέσεις.
Φέρνοντας ως παράδειγμα τον Inflation Reduction Act στις Ηνωμένες Πολιτείες, επισήμανε ότι οι κρατικές επιδοτήσεις πρέπει να είναι στοχευμένες, ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή αποδοτικότητα. Σε πολλές περιπτώσεις, η τεχνολογική και οικονομική δυναμική είναι τέτοια, ώστε ορισμένα έργα ΑΠΕ υλοποιούνται ακόμη και χωρίς κρατική υποστήριξη.
Εμπορικός πόλεμος και ΑΠΕ: Ένας εύθραυστος συσχετισμός
Αναφερόμενος στις εμπορικές πολιτικές των ΗΠΑ, και ιδιαίτερα στους δασμούς Τραμπ, ο κ. Αρκολάκης προειδοποίησε ότι ένας ενδεχόμενος εμπορικός πόλεμος που θα στοχεύει στα εξαρτήματα παραγωγής ΑΠΕ, θα μπορούσε να αυξήσει την τιμή της ενέργειας. Η τιμή της κιλοβατώρας, όπως εξήγησε, θα εξαρτηθεί άμεσα από το ποσοστό των δασμών που θα επιβληθούν στα εισαγόμενα προϊόντα, γεγονός που καθιστά ευάλωτη τη στρατηγική της πράσινης ανάπτυξης σε γεωπολιτικά παιχνίδια.
